Tüberküloz (verem); Mycobacterium tuberculosis’in neden olduğu insandan insana hava yoluyla bulaşan, öncelikle akciğerlerde olmak üzere tüm organlarda görülebilen bulaşıcı bir hastalıktır. Erken tanı konulması için verem hastalığı ve bulgularının bilinmesi çok önemlidir. 2-3 haftadan uzun süren öksürük, balgamda kan gelmesi, halsizlik, gece terlemesi, kilo kaybı ve verem hastası ile uzun süre temas öyküsü olan kişiler gecikmeden verem savaşı dispanseri veya göğüs hastalıkları uzmanına başvurmalıdır. Akciğer grafisi ve balgam incelemesi yapılarak hastalığın tanısı konabilmektedir. Yeni tanı konmuş bir verem hastası ilaçlarını altı ay boyunca düzenli bir şekilde kullanmalıdır. Tanı konulup tedavi başlanan hastaların bulaşıcılığı hızla azalmaktadır. Unutulmamalıdır ki verem hastalarının tedavilerinin başarıyla tamamlanması, bulaşmayı önleyeceğinden veremden korunmanın en etkin yöntemidir.
Dünya nüfusunun yaklaşık dörtte biri tüberküloz mikrobu ile enfektedir. Bu insanların %10’unda yaşamlarının bir döneminde tüberküloz hastalığının ortaya çıkacağı düşünülmektedir. Tüberküloz çoğunlukla ekonomik olarak üretken yaş grubundaki erişkinleri tutmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) “Küresel Tüberküloz 2018 Raporu”na göre dünya genelinde tüberküloz görülme sıklığı ve tüberkülozdan ölümler düşmektedir. Dünya genelinde 2017 yılında 10 milyon yeni tüberküloz hastası ortaya çıkmıştır. Bunların yaklaşık 6 milyonu erkek, 3 milyonu kadın ve 1 milyonu çocuktur (15 yaş altı). Tüberküloz hastalarının üçte ikisi 8 ülkededir (Hindistan, Çin, Endonezya, Filipinler, Pakistan, Nijerya, Bangladeş ve Güney Afrika). Tüberküloz bulaşıcı hastalıklar arasında en çok ölüme neden olan hastalıktır. Dünya genelinde en çok ölüme neden olan ilk 10 sebepten biridir.
Türkiye’de yıllar içinde hasta sayıları düşmektedir (2017 yılındaki hasta sayısı 12,046, yıllık hasta hızı yüzbinde 14.6’dır. Bu istikrarlı düşüş ve başarılı tedavi sonuçları verem savaşı birimi çalışanlarının özverili çabaları ile gerçekleşmektedir. Hastaların erken tanısı ve tedavisi, hastalanma riski taşıyanların muayenesi ve hastalanma riski taşıyanların koruyucu tedavisini kapsayan bütünlüklü bir programla çalışan verem savaşı birimleri bu başarıdaki en önemli paya sahiptir.
Tüberküloz, birey ve toplumda sağlığın yanı sıra, ekonomik ve psiko-sosyal kayıplara da neden olmakta, tedavi uyumu ve uzun süreli tedavilerin sürdürebilmesi için sosyal ve ekonomik destekler verilmesi gerekmektedir. Bakanlığımız ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında 12.12.2017 tarihinde yapılan protokol çerçevesinde “Psiko-Sosyal ve Mali Kayıp Yaşayan Tüberküloz ve SSPE Hastalarına Yönelik Düzenli Nakdi Yardım Programı” başlatılmıştır. Program kapsamında ekonomik ve sosyal güçlükler yaşayan tüberküloz hastalarımıza 2018 yılı Ocak ayından itibaren nakdi yardım verilmeye başlanmıştır.
Veremli hasta sayısı azalmasına rağmen “VEREMSİZ BİR TÜRKİYE” hedefine ulaşabilmek için; yabancı uyruklu / göçmen hastalar, sosyal ve ekonomik zorluklar, sağlık sistemindeki değişiklikler, ilaca dirençli hastalar, konusunda daha kat etmemiz gereken çok uzun bir yol mevcuttur. Bu nedenleverem savaşındaki politik kararlılığın korunarak daha da geliştirilmiş bir verem kontrolü programına ihtiyaç vardır.